top of page

Terugkoppeling themaboxen
22/04/2021

‘Bijzondere tijden’, dé uitspraak van 2020, was ook bij het ontspruiten van de lente van 2021 nog steeds alomtegenwoordig. Vanuit Team Sherpa nodigden we je graag uit om samen na te denken over twee opmerkelijke lijnen die wij alvast ervaarden in onze werking:

  • Enerzijds merkten we dat meer hulpverleners op hun tandvlees zaten.

  • Anderzijds bereikten ons meer verhalen over jongeren met donkere gedachten.

 

We waren benieuwd of jullie deze ervaringen eveneens deelden. Graag wisselden we hierover uit om erkenning te geven aan het bijzondere van deze tijden, om samen een verhaal te schrijven waarbij we elkaar en jongeren bereiken en de hand toereiken. 

​

​Hiervoor organiseerden we twee online themaboxen. Benieuwd naar de vruchten die deze ontmoetingen afgeworpen hebben? Scroll dan snel door naar de brieven die per themabox geschreven werden op basis van de inspirerende online ontmoetingen!

Themabox 1

meer hulpverleners zitten op hun tandvlees

​

Dag collega-hulpverleners,

 

We waren blij te merken zo veel verschillende mensen uit verschillende organisaties te ontmoeten in de themabox over ‘hulpverleners die op hun tandvlees zitten’. De verscheidenheid van hulpverleners en de twee gelijklopende themaboxen in hetzelfde thema, maakten dat er heel wat input en uitwisseling is geweest. Dit proberen we te bundelen in deze brief naar jullie, net zoals we ook naar onze gezinnen brieven schrijven op het einde van een traject.

 

We zijn de ontmoeting gestart vanuit jullie geraaktheid, vanuit wat er triggerde om deel te nemen aan de themabox. We hoorden heel veel verschillende geraaktheden. Er waren geraaktheden die voortkwamen uit overvolle agenda’s en daaraan gekoppeld het gevoel niet meer de kwaliteit te kunnen geven aan gezinnen die graag geboden zou kunnen worden. Er waren ook ervaringen dat de toegang tot hulp niet altijd evident is zowel voor gezinnen als betrokken hulpverleners. Vaak zijn er lange wachttijden voor gezinnen die net nu hulp nodig hebben. Andere gezinnen botsen op gesloten deuren, doordat ze niet passen in het kader van de organisatie(s). Het raakt ook dat het vaak onduidelijk is welke vraag best waar terecht komt en diensten niet altijd goed bereikbaar zijn om uit te wisselen.

 

We hoorden verder ook geraaktheden rond het eigen mentale welzijn en dat van onze collega’s. Velen hebben het gevoel over eigen grenzen te gaan en/of deze te moeten bewaken en krijgen daardoor het gevoel mensen in de kou te laten staan, niet genoeg volk te hebben om alle vragen op te nemen en een keuze te moeten maken in wie de meeste hulp nodig heeft en daardoor voorrang krijgt. En de scheiding tussen werk en privé lijkt voor een aantal mensen wat onduidelijker geworden door het telewerken. Dit alles geeft gevolgen voor onszelf en onze collega’s. Er ontstaat wrevel en spanning in de teamdynamiek en het raakt om collega’s te zien uitvallen. De nood om binnen eigen organisaties te zoeken wat we voor onszelf kunnen doen vloeit hieruit verder. Ten slotte lijkt het alsof de situaties van gezinnen steeds complexer worden en bewegingen tot stilstand komen door allerhande redenen. We hoorden en zagen bij jullie de deugd om te ventileren en uit te wisselen en te begrijpen dat hulpverleners uit andere organisaties zich vaak in dezelfde benepen situatie bevinden. En vanuit deze ervaringen werd het verlangen gedeeld, om de frustraties die soms gevoeld worden van hulpverlener tot hulpverlener om te buigen naar hoe we iets voor elkaar kunnen betekenen. We hoorden hier duidelijk de uitnodiging naar elkaar om in dialoog te (durven) gaan, elkaar de hand te reiken en elkaar beter te begrijpen.

 

Zaken waar we nu met z’n allen als hulpverleners op botsen, hebben niet uitsluitend te maken met de huidige maatregelen van de Covid-pandemie, maar de pandemie lijkt vooral een aantal zaken die structureel niet kloppen sterker in de verf te zetten. Het gaat dan bijvoorbeeld over die zaken waarrond al jaren pijnpunten zitten in de hulpverlening, zoals de manier waarop het politieke beleid omgaat met de middelen die er zijn, de overvolle wachtlijsten, de versnippering van het hulpverleningslandschap… Het zijn deze geraaktheden waar we ook na de coronacrisis verder op moeten inzetten om iets in beweging te brengen.

 

Vanuit onze visie van Positieve Heroriëntering zijn geraaktheden binnen mensen de motor tot verandering. We maakten tijdens de themabox de beweging naar onze verlangens en onze noden als hulpverleners en daaruit volgde welke acties we kunnen maken en hoe we elkaar daarin als hulpverleners nodig hebben. We zagen het geloof bij jullie groeien om er samen iets mee te doen en het geloof om hier als individu, werking, organisatie, coördinator… zelf iets in te betekenen. Er werden lichtpuntjes gezien in de vormen van verbinding die we met elkaar kunnen maken op verschillende niveaus. Ook in de vrijheid om zelf iets te kunnen betekenen in het grotere geheel door onze blik te verbreden in hoe we naar de hulpverlening kijken.

 

In beide themaboxen kwam de kracht van verbinding tussen hulpverleners van verschillende organisaties sterk naar voren. We hoorden hoe er werd verlangd naar formele ontmoetingen (face to face) en naar consulten of uitwisseling om samen na te denken over de kinderen, jongeren, ouders, gezinnen… waarmee we werken. De laatste tijd gaat het immers steeds vaker over complexe hulpvragen waar geen eenduidig antwoord op is. De deugd van het samen nadenken over die hulpvragen komt sterk naar boven. Spontaan maakten hulpverleners in de themaboxen hun permanentiediensten en openheid voor uitwisseling kenbaar (VK, CKG, Team Sherpa…). Zij nodigen vanuit hun onthaalfunctie uit om mee te helpen zoeken in een hulpvraag.

 

In functie van de zorg rond lange wachtlijsten kwam de nood aan samenwerking naar boven en dus ook de nood aan rechtstreekse ontmoeting en uitwisseling om hulpverleningstrajecten meer naadloos op elkaar te doen afstemmen. Een idee dat daaruit voortvloeide was om als hulpverlener sneller of vaker met hulpverleners én gezin samen rond de tafel te gaan zitten in functie van een zorg of een hulpvraag. Zodanig dat er sneller kan worden afgestemd met het gezin erbij, en evenzeer om rollen te verdelen om een gezin zo goed mogelijk vooruit te kunnen helpen. Ook om openheid te creëren en hulpverleningstrajecten in vraag te stellen: soms zijn er te veel hulpverleners aanwezig waardoor de hulp niet genoeg op elkaar ingespeeld geraakt. De goesting werd bij ons allen aangewakkerd om meer in het hier en nu te proberen werken en mét mensen te spreken in plaats van over mensen.

 

Er werd ook nagedacht over hoe we elkaar op een meer informele manier konden blijven ontmoeten om de krachten te bundelen en uit te wisselen, zonder dat we een ‘officieel consult’ moeten doen: sneller zelf de telefoon nemen om andere hulpverleners te bellen of te ontmoeten, casustafels, partnerontmoetingen, online alternatieven zoals themaboxen… Voel jullie vrij om elkaar en ons te blijven contacteren vanuit een verlangen om te blijven verbinden en de deugd ervan te blijven voelen. Zelf hebben we heel wat input en inspiratie opgedaan. Er groeien ideeën vanuit Team Sherpa om verder werk te maken van nauwere samenwerking en nauwere verbondenheid in functie van het werken met gezinnen en in de zoektocht binnen hulpverlening. Zo denken we na over het overzichtelijk maken van de spelers in het (jeugd)hulpverleningslandschap, van de verschillende overleg- en netwerkstructuren (op casusniveau) die er bestaan, het naadloos op elkaar afstemmen van hulpverlening, het systematisch organiseren van uitwisselingsmomenten zoals de themaboxen en het zoeken naar manieren om elkaar te blijven ontmoeten online of face-to-face … Laat het ons zeker ook weten als jullie over bepaalde ideeën willen uitwisselen. We willen graag rustig de tijd nemen om op een gefundeerde manier initiatieven uit te werken die betekenisvol kunnen zijn. We houden jullie alvast op de hoogte van deze ontwikkelingen! Via deze link (https://www.teamsherpa.be/nieuwsbrief) kan je jezelf inschrijven voor de nieuwsbrief van Team Sherpa. Nieuwtjes worden ook steeds langs dat kanaal bekendgemaakt.

 

We hoorden ook heel sterk de nood aan verbinding met collega’s binnen de eigen organisaties en werkingen. Elkaar ontmoeten in wandelingen, momenten online organiseren (via babbelboxen) om meer ruimte te maken om elkaar informeel te beluisteren… waren ideeën om ondanks de tijden van afstand toch dichtbij collega’s te blijven en te kunnen ventileren met elkaar over het werk of dingen naast het werk die ons bezighouden.

 

Daarnaast werd nagedacht over hoe organisaties zorg kunnen dragen voor hun werknemers en hoe werknemers inspraak kunnen hebben in hoe ze willen dat er zorg wordt gedragen voor hen. We hoorden de nood om binnen de organisaties te spreken over een ‘crisisplan’ voor de eigen organisatie: hoe gaan we als organisatie om met de enorme (maatschappelijke) werkdruk en het effect hiervan op de medewerkers? Wat heeft iedereen hier in nodig? Hoe kunnen we omgaan met het grote aantal hulpvragen, de nood om te kunnen ventileren, het gebrek aan energie en de nood aan reflectie?

 

Er werd ook nagedacht over hoe we als hulpverleners zelf anders kunnen kijken naar hoe we antwoord bieden op hulpvragen. Kan het bijvoorbeeld helpend zijn om soms meer in te zetten op mesoniveau dan op de individuele mens? Hier kwam het voorbeeld van jongeren die als dossier steeds doorschuiven van het ene team naar het andere. Jongeren waarvoor alle deuren lijken te sluiten, maar in alle afwijzing elkaar soms lijken te vinden. Kan die connectie die ze met elkaar maken soms de sleutel zijn om hen als groep te benaderen en deuren terug te openen? Zou de hulpverlening misschien ook meer kans van slagen hebben wanneer ze meer ingebed is in de buurt, regio, cultuur,… waar gezinnen zich bevinden.

 

Het was fantastisch om te voelen hoe rijk en gedreven jullie zijn. Om te ervaren hoe gedeeld onze zorgen én onze verlangens zijn.

 

Tijdens de themabox werd ook heel fel uitgesproken dat we actie zouden kunnen nemen naar de beleidsmakers toe. Dat we aan de politiek zouden kunnen signaleren dat we mensen niet altijd de hulp kunnen bieden die ze nodig hebben. Bijvoorbeeld door een signaal te geven bij elke hulpvraag waar geen (concreet) antwoord op is of kan komen.

 

We hopen met deze brief de ideeën die er gekomen zijn, samen warm te kunnen houden en er effectief mee aan de slag te gaan. We willen jullie hierbij ook nog bevragen over hoe jullie de themaboxen beleefd hebben? Daarnaast zijn we ook benieuwd naar wat jullie verder in de toekomst verlangen naar elkaar toe in het mini-netwerk dat er uit de themaboxen is ontstaan?
Zijn jullie zelf met iets aan de slag gegaan? Of kunnen we samen iets verder verdiepen om tot actie te komen? Laat ons of elkaar gerust iets weten via een e-mail!

 

Bedankt voor jullie inspiratie tijdens de themabox en jullie inzet elke dag in het werkveld!

Tot gauw!

 

Warme groeten,

Team Sherpa

Themabox 2

MEER VERHALEN OVER JONGEREN MET DONKERE GEDACHTEN​

 

Beste hulpverlener,

 

Vanuit verschillende drijfveren ontmoetten we elkaar in twee gelijklopende digitale themaboxen rond het thema ‘jongeren met donkere gedachten’. We zetten de verschillende bronnen van goesting om in te tekenen op deze themabox even op een rij.

 

  • Benieuwd naar andere kaders, invloeden… van andere diensten.

  • Meer jongeren dan vroeger op gesprek zien komen en zin om ervaringen mee te nemen en mogelijke acties op te pikken.

  • Vanuit een zoektocht hoe best om te gaan met het thema.

  • Een zoeken naar input over hoe dingen bespreekbaar te maken, over focus.

  • Vanuit een specifiek verhaal, vertrekkende vanuit een persoonlijk gevoel, in een zoektocht naar handvaten.

  • Interesse naar de input en ervaringen van andere diensten.

  • Vanuit een aantal prangende vragen: Hoe maak je verbinding? Hoe ver ga je daar in? Hoe ver mag/ kan je gaan? Hoe kunnen scholen hiermee omgaan? Hoe kunnen zij in verbinding gaan zonder in ‘angstmodus ‘te gaan? Hoe kunnen Scholen veerkracht bij kinderen/jongeren versterken?

  • Vanuit een geraaktheid dat Covid-19 ons allemaal in dezelfde situatie brengt, iedereen zit er in. Jongeren worden door deze situatie meer dan anders geconfronteerd met donkere gedachten.

  • De impact van het thema en de wens er mee vertrouwd te geraken.

  • Geboeid door het thema en de goesting om er over uit te wisselen vanuit het idee dat dergelijke verhalen nooit wennen en niet eenvoudig zijn om mee om te gaan.

  • Hoe kinderen en jongeren, gezinnen, ondersteunen - wat zijn mogelijke alternatieven, al dan niet ter overbrugging van een wachtlijst

  • Bezorgdheid, ook voor leerkrachten in deze periode

  • Drive voelen om acties te ondernemen.

  • Om samen sterk te staan in de uitdaging die voor ons ligt.

  • Vanuit de vraag wat jongeren, gezinnen en wijzelf nodig hebben in dit thema.

  • Hoop om samen zaken te vinden die wel werken, waardoor jongeren hoop kunnen zien.

  • Verlangen sterker te willen staan als hulpverlener binnen contexten van negatieve/suïcidegedachten: hoe er mee omgaan? 

  • Geraaktheid door verschillende verhalen van jongeren met donkere gedachten.

​​

Nadat we elkaar een beetje beter leerde kennen in de voorstellingsronde, waarbij we onze drijfveer om deel te nemen aan deze themabox deelden, wisselden we in een volgende cirkel ervaringen uit. We vertrokken hierbij vanuit de geraaktheid van de betrokken hulpverleners. Door de aanwezigheid van hulpverleners uit zeer verschillende organisaties, diensten kunnen we hieronder een breed inspirerend overzicht van deze ervaringen weergeven.

 

  • Het is nog vaak een taboe om erover te spreken. Het blijft ook moeilijk om ernaar te vragen. Er is vaak angst om er met iemand in je naaste omgeving over te spreken.

  • De kwetsbaarheid en de moeilijkheid van een bepaalde situatie. Je kan soms begrijpen waarom iemand bepaalde gedachten heeft. Het komt soms hard binnen om te weten dat iemand zo een last met zich mee draagt. Je zou het soms willen oplossen, je kan dat niet en dat is soms confronterend.

  • De impact van een suïcidepoging. Er is geen weg terug, ingrijpend, alles bepalend voor de persoon en zijn omgeving. Bij volwassenen kan je dat misschien nog ergens plaatsten omdat het vaak een langdurig proces is geweest. Maar bij kinderen is het wel vaak zeer beklijvend. Wij als volwassenen vertrouwen hun kind-/puber brein nog zo weinig (ze krijgen vaak nog te weinig stem), en geven daardoor soms te weinig echte betekenis aan hun gedachten.

  • De eenzaamheid van de jongere. Je mag het verhaal vaak ook niet delen met hun naaste omgeving. Het moment dat je dat als hulpverlener toch kan doen, geeft een bepaalde geruststelling. Nood als hulpverlener aan het zoeken naar lichtpunten, steunfiguren. Vaak een moeilijke zoektocht.

  • Jongeren hebben nog niet altijd het vertrouwen (open staan voor) in iemand om erover te praten met een volwassene. Soms moeilijk om te zien hoe weinig verbinding er is met de context, hoeveel liefde en warmte er ook mag zijn. Het komt niet tot in de essentie bij elkaar.

  • Gesprekken met de jongeren opentrekken naar de belangrijke context. Machteloosheid van ouders / hulpverleners die botsen op ellenlange wachtlijsten. (overal aankloppen, overal opnieuw ‘het verhaal’ moeten doen). Zoektocht van ouders / scholen / lk… hoe verbinden met het kind / jongere / ouder / hulpverlener?

  • Machteloosheid rond het gegeven dat je geen dingen kan doen in iemands plaats. Hoe stimuleren, hoe meekrijgen?

  • Waarom willen we zo hard hulpverlenend zijn, waarom willen we naar oplossingen zoeken? Waarom kunnen we niet gewoon meer als mens in de situatie staan? Waarom kan een verhaal soms niet gewoon een verhaal zijn dat er mag zijn en blijven bestaan?

  • Begrip en erkenning vanuit een beetje in dezelfde situatie te zitten, wetende dat het voor kwetsbare gezinnen en jongeren het vermoedelijk nog veel lastiger is.

  • Meer negatieve gedachten merkbaar, minder hoop is een zichtbaar patroon.

  • Door de coronamaatregelen zien we bij sommige gezinnen meer geweld binnenshuis.

  • Verlangen naar contact met vrienden en familie.

  • Meer stilstaan bij contacten die er al dan niet zijn en de invloed daarvan.

  • Gemis en gebrek aan contact leidt soms tot negatieve gedachten.

  • Nood aan herstel van relaties.

  • Inzetten op wat wel goed gaat en werkt, vb. wandelen

​​

Na het uitwisselen over eigen ervaringen cirkelden we verder over wat we rond het thema ‘jongeren met donkere gedachten’ zelf nodig hebben en hoe we hiermee zelf aan de slag kunnen gaan. Onderstaande ideeën werden gedeeld en beluisterd.

 

  • Een luisterende houding. Tonen dat je wil luisteren, zonder oordeel.

  • Soms de situatie wat lichter proberen maken. De focus wat verleggen. Gedachtengang doorbreken, het gevoel wat minder zwaar maken/meer normaal maken.

  • Er zelf over beginnen als kinderen/jongeren er zelf niet over beginnen. In de zwaarte van een gesprek wat ‘lichtheid ‘brengen.

  • Wachtlijsten problematiek. Overal blijven op de agenda zetten, blijven signaleren in eigen organisatie, op de eigen dienst alsook in samenwerking met andere organisaties / diensten / netwerken.

  • Erkenning geven, zich gehoord laten voelen. Hun laten begrijpen dat ze au serieus worden genomen. Soms kijken naar wat er wel nog kan, nu en later.

  • In gesprekken flexibel en open staan. In hun leuke momenten hen er niet altijd uithalen om te gaan spreken over de donkere dingen. Hou niet altijd vast aan het gespreksmoment dat in je agenda stond, en ze zo weg te halen uit hun moment van ‘lichtheid’. (Niet in de acute situaties natuurlijk). Volg waar mogelijk het tempo van het kind/jongere. Zoveel mogelijk de regie bij de persoon zelf laten. Laagdrempelig, nabijheid en bereikbaarheid inzetten.

  • Normaliseren versus dramatiseren. Gedachten mogen er zijn, is een normale manier van denken in ons denken en in ons zijn. Doorheen ons leven komen we in zulke situaties te staan die ons samen meenemen in de donkerte van het zijn. In de situatie van het moment plaatsen en handelen. Het mag ook al een keer ‘niet goed ‘gaan. Ook bij de ouders de dingen soms wat meer in perspectief proberen plaatsen, lichtheid zoeken, op zoek gaan naar ‘relativeren ‘waar het gepast is.

  • Aanklampend werken door alternatieve gespreksmethoden, want sneller neiging tot 'afhaken' tijdens coronacrisis.

  • Contact en nabijheid! vb. via stoep, chat, what's app,...

  • (Huis)bezoeken en fysiek contact waar het kan: natuur werkt.

  • Afleiding en variatie in die afleiding: sport, spel, bakken, wandelen,...

  • Flexibiliteit in het werken met onze jongeren en gezinnen

  • Vertrouwen.

  • Benoemen wat je ziet en doorpraten/doorvragen, ook over moeilijke thema's zoals suïcidegedachten.

  • Ruimte, ook letterlijk, om in te kunnen bewegen/spreken,...

  • Positieve mindset en blijven zien wat wel goed gaat en werkt.

  • Normaliseren en erkennen van het 'gedeelde'.

  • Netwerken en samenwerken/ uitwisselen met collega's van andere diensten. (vb. Team Sherpa, CLB, ABFT, TEJO, ACT ‘Agentschap Continuïteit en Toegang’, … )

  • Verbinding en connectie met en binnen de gezinnen en in team.

  • Team en collega's: contact, mogelijkheid uit te wisselen en te ventileren, ook leuke dingen inplannen samen,...

  • Kleine attenties en erkenning van de organisatie doet deugd.

​​

Hieronder geven we je nog graag een bundeling mee van hoe de themaboxen werden ervaren, wat de deelnemers hiervan meenamen naar hun werking en welke acties in de kijker werden gezet.

​

  • Een moeilijk maar boeiend thema. Vraagt meer tijd. Vraagt een live ontmoeting want dat geeft een persoonlijker karakter in het belang van uitwisseling. Nood aan, maar niet het meest geschikte instrument voor dit thema.

  • Maakt een actieplan het soms niet zwaarder voor de persoon zelf? Duidelijker bevragen, is de stem van de persoon wel genoeg aanwezig.

  • Gedachten mogen er zijn. Evenwicht zoeken is belangrijk. Niet direct ‘over-acten’.

  • Heel leerrijk, te kort en dat geeft een wat leeg/ hol gevoel.

  • Verbreden van perspectief en loslaten vanuit ‘crisis denken’. De druk is soms onnodig hoog om direct tot hulp over te gaan. Vaak zitten mensen eens in suïcidemodus los van een crisis. Een plaats geven in de situatie van het moment.

  • Verbinden tussen diensten en hulpverleners, niet alleen binnen eigen team.

  • Elk interessant thema voelt altijd te kort aan, maar wel een fijne methode.

  • Soms wat meer focussen op wat er goed loopt. Blijven nadenken over hoe leerlingen in groep zich positief kunnen verbinden in een klas of groep, eerder dan hen in het donkere te laten verbinden. Welke positieve thema’s in het opgroeien bindt hen?

  • We willen misschien te veel ineens halen uit zo een thema box. Waardoor ze zo kort lijken.

  • Het was leerrijk om uit te wisselen.

  • Fijn om deel te nemen. Iedereen is zoekende. Fijn om anderen over dit thema te horen. Het was kort, alsof we net gestart waren en het al tot een einde kwam. Ligt aan het interessante thema en de methode.

  • Een heel open en fijn gevoel neem ik mee. Blij dat we dit online konden doen. Een valkuil kan soms zijn, dat we dit te veel willen inplannen, nu al. En dat tijd hierin helpend kan zijn om te bekijken wat we hierin nog nodig hebben.

  • Wat neem je mee/mogelijke acties

  • Creatieve vormen van contact blijven inzetten, ook na corona

  • Nog meer aanklampend gaan werken

  • Stoep - en andere fysieke (huis)bezoeken

  • Wandelen werkt en is ook met collega's fijn om te doen

  • Erkenning geven, ook van het feit dat een stuk van de corona-lastigheden gedeeld is, werkt verbindend

  • Letterlijk de ruimtes verkennen die gebruikt kunnen worden voor gesprekken of afleiding

​​

Bij deze zijn we aan het slot van dit verslag beland en willen we alle deelnemers bedanken voor hun enthousiaste inzet. Het was fijn om samen tot een inspirerende bundeling te komen. We hopen dat inmiddels heel wat acties (klein en groot) in gang zijn gezet.

​

We nodigen je graag uit om met ons contact op te nemen wanneer je verder wil uitwisselen over dit thema, het voelt borrelen om een nieuwe themabox op poten te zetten, te ontmoeten, ….Wees welkom!

​

Team Sherpa

bottom of page